Tư tưởng là gì? Hiểu thế giới quan, động lực xã hội và phổ chính trị của bạn

Khám phá định nghĩa, nguồn gốc, sự tiến hóa, loại tư tưởng và vai trò trung tâm của nó trong chính trị, kinh tế, tôn giáo và xã hội. Hiểu tám giá trị làm thế nào các bài kiểm tra xu hướng tư tưởng chính trị có thể giúp bạn hiểu các cá nhân và nhóm giá trị và thế giới quan.

Thuật ngữ "tư tưởng" được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày, nhưng ý nghĩa của nó là vô cùng phong phú và phức tạp. Nó có thể đề cập đến cả một thế giới quan bao gồm tất cả, một câu chuyện được sử dụng bởi một nhóm cụ thể để duy trì quyền lực, hoặc thậm chí là một niềm tin sâu sắc trong việc định hình một bản sắc cá nhân. Nó đôi khi có một ý nghĩa xúc phạm và đôi khi chỉ là mô tả. Bất kể bối cảnh nào, cốt lõi của "ý thức hệ" thường liên quan chặt chẽ đến sở thích (sở thích hoặc thiên vị) và tuân thủ một phe hoặc nguyên nhân .

Hiểu về ý thức hệ giống như giải mã quy tắc sâu sắc của tư duy con người và hành động tập thể. Nó không chỉ cung cấp một khuôn khổ cơ bản để hiểu thế giới, hướng dẫn các quyết định và hành động của chúng tôi, mà còn tạo thành nền tảng của các hoạt động xã hội, hệ thống chính trị và thậm chí bản sắc văn hóa. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ khám phá nguồn gốc, định nghĩa đa dạng, truyền thống lý thuyết chính, tác động chức năng và thách thức mà ý thức hệ phải đối mặt để giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm này và bạn có thể khám phá định vị tư tưởng của mình thông qua tám giá trị tự kiểm tra các khuynh hướng tư tưởng chính trị .

Nguồn gốc và sự thay đổi của ý nghĩa từ

Thuật ngữ "Tư tưởng" lần đầu tiên được đề xuất vào năm 1796 bởi nhà tư tưởng Khai sáng Pháp Antoine Louis Claude Destutt de Tracy . Ông định nghĩa nó là "một khoa học về ý tưởng", nhằm mục đích thiết lập một hệ thống hợp lý để chống lại các xung lực phi lý của nhóm và đặt nền tảng vững chắc cho khoa học đạo đức và chính trị. Destut de Tracy tin rằng thông qua khoa học này, mọi người có thể giúp thoát khỏi định kiến và trau dồi lý trí, từ đó hướng dẫn xã hội hướng tới hạnh phúc. Do đó, thuật ngữ "tư tưởng" ban đầu có ý nghĩa tích cực và miễn phí và được coi là một công cụ để sửa chữa "ý thức sai lầm".

Tuy nhiên, lời khen này không kéo dài. Sau năm 1801, Napoleon Bonaparte bắt đầu chỉ trích Destut de Tracy và những người theo ông cho các mục đích chính trị, bác bỏ "hệ tư tưởng" như một giáo điều không có thực tế, trừu tượng, nguy hiểm. Kể từ đó, thuật ngữ "ý thức hệ" đã bị ô nhiễm với ý nghĩa xúc phạm và thường liên quan đến mù quáng, chủ nghĩa giáo điều và chủ nghĩa cực đoan chính trị.

Trong các thế kỷ tiếp theo, ý nghĩa của hệ tư tưởng của Hồi giáo đã dao động nhiều lần giữa lời khen ngợi và chỉ trích, và dần dần phát triển việc sử dụng các mô tả trung lập. Nó không còn chỉ đề cập đến "khoa học về các khái niệm", mà nói chung hơn là đề cập đến chính khái niệm này, hoặc đối tượng nghiên cứu về các khái niệm .

Nhiều định nghĩa và đặc điểm cốt lõi của hệ tư tưởng

Định nghĩa về ý thức hệ cho thấy sự không đồng nhất đa chiều do nền tảng lịch sử phức tạp của nó và các quan điểm lý thuyết khác nhau. Tuy nhiên, hầu hết tất cả các cách sử dụng hiện đại đều xoay quanh sự thiên vị và hợp tác .

Kích thước định nghĩa của ý thức hệ

Các học giả Hiểu về ý thức hệ có thể được chia từ các chiều chính sau:

Định hướng giá trị (hóa trị) :
- Quan trọng/xúc phạm: Người ta tin rằng hệ tư tưởng vốn đã sai và bị bóp méo, và thường được sử dụng để phơi bày hiệu ứng bảo trì của nó đối với các điều kiện xã hội bất công. Ví dụ, truyền thống lý thuyết phê phán tin rằng ý thức hệ là một loại "ý thức sai lầm" phải được vượt qua thông qua những lời chỉ trích.
- Mô tả/Trung lập: Xem hệ tư tưởng như một hệ thống khái niệm phổ quát để hiểu thế giới mà không có đánh giá giá trị, chỉ có sự tồn tại, hình thức và chức năng của nó. Nhiều nhà khoa học chính trị có xu hướng áp dụng định nghĩa trung lập này, xem nó như một hệ thống niềm tin chính trị.
Hình thức tồn tại (vị trí) :
- Nhận thức: tư tưởng vị trí trong suy nghĩ, niềm tin, hình thức của ý thức, đại diện tâm lý hoặc thái độ mệnh đề. Những niềm tin này có thể rõ ràng hoặc tiềm ẩn, ngay cả dưới hình thức khuôn mẫu và sáo rỗng.
- Nhà văn hóa: tư tưởng vị trí trong các hình thức cuộc sống, thói quen, thực tiễn-symbol hoặc "công nghệ văn hóa". Quan điểm này nhấn mạnh vai trò của hệ tư tưởng trong các khía cạnh trước phản chiếu và theo thói quen của cơ quan con người và đời sống xã hội.
- Thực tiễn và các tổ chức: Ngoài ra còn có các học giả như Althusser tin rằng hệ tư tưởng tồn tại trong thực tế, nghi lễ và "máy móc nhà nước" (hoặc các tổ chức) , là sự tồn tại vật chất của các ý tưởng.
Phạm vi và chức năng :
- Nguyên nhân và tác động xã hội: Tư tưởng thường được cho là có nguyên nhân xã hội (được giải thích bởi các sự kiện xã hội) và các hiệu ứng xã hội.
- Nội dung xã hội: Tư tưởng thường được coi là có nội dung xã hội, tức là về chính xã hội.
- Chức năng xã hội: Tư tưởng thường được coi là có các chức năng xã hội cụ thể. Đối với nhiều người theo chủ nghĩa Marx, chức năng của nó là thiết lập hoặc củng cố các mối quan hệ áp bức . Đối với Althusser, chức năng cốt lõi của hệ tư tưởng là "xen kẽ các cá nhân là đối tượng" , nghĩa là cung cấp cho chúng ta khuôn khổ và hướng hành động.

Đặc điểm chung của hệ tư tưởng

Mặc dù định nghĩa về sự đa dạng, hệ tư tưởng thường có các đặc điểm cốt lõi sau:

Bộ sưu tập các khái niệm: là tổng của các ý tưởng, ý kiến, khái niệm, ý tưởng và giá trị.
Cung cấp một thế giới quan: Định hình cách các cá nhân hoặc nhóm hiểu thế giới, giải thích tình hình hiện tại của mọi thứ và hướng dẫn hướng phát triển trong tương lai.
Định hướng hành động: Không chỉ là một lý thuyết, mà còn là một hướng dẫn để hướng dẫn các hành động, nhằm mục đích duy trì hoặc thay đổi các thực tiễn và thể chế chính trị xã hội.
Hệ thống và kết hợp: thường là một hệ thống logic liên quan và nội bộ, mặc dù sự gắn kết của nó có thể thay đổi theo tình huống.
Sáng tạo xã hội: Nó không bắt nguồn từ sự vô tội cá nhân, mà bắt nguồn từ sự tồn tại xã hội và đời sống vật chất, và những thay đổi với những thay đổi trong nền tảng kinh tế.
Bản chất lớp hoặc nhóm: Các nhóm và lớp xã hội khác nhau sẽ hình thành các hệ tư tưởng khác nhau do sự khác biệt về lợi ích.

Truyền thống lý thuyết chính của hệ tư tưởng

Sự hiểu biết về ý thức hệ chủ yếu hình thành ba truyền thống lý thuyết: chủ nghĩa tự do, bảo thủ và chủ nghĩa Mác.

Quan điểm tự do

Các nhà lý thuyết tự do coi hệ tư tưởng là một sự thiên vị và đảng phái phi lý gây ra mối đe dọa đối với các dự án đạo đức, chính trị và khoa học được ủng hộ bởi sự giác ngộ . Họ nhấn mạnh giáo dục chung thông qua tư duy phê phán, phương pháp khoa học và tiêu chuẩn hợp lý để chống lại xu hướng của con người để phục tùng chính quyền, mù quáng theo đàn và khai thác bất bình đẳng về tình trạng.

Trong truyền thống này, có một quan điểm để đề cập cụ thể đến những tầm nhìn trí tuệ vốn đã không hợp lý và nhằm mục đích lên kế hoạch cho các vấn đề của con người. Những người khác coi nó là một ý nghĩa rộng rãi của "lý thuyết toàn diện", bao gồm cả những người theo dõi hợp lý và không hợp lý. Đối mặt với hệ tư tưởng không hợp lý, những người tự do khám phá phản ứng thông qua tính hợp lý của công chúng (tức là, các biện pháp phòng thủ chính sách được tất cả mọi người chấp nhận) hoặc thực hiện các biện pháp cấp tiến hơn của Hồi giáo (như thiết lập một loại dây buộc dây để ngăn chặn các hệ tư tưởng nguy hiểm làm xói mòn phạm vi công cộng).

Quan điểm bảo thủ

Tư tưởng bảo thủ phê bình về ý thức hệ khá giống với cuộc tấn công của Napoleon, tức là nó có liên quan đến chủ nghĩa duy lý và chủ nghĩa lý tưởng của Khai sáng. Những người bảo thủ thường xem hệ tư tưởng là một dự án cải cách xã hội hoặc chính trị được hướng dẫn bởi các học thuyết hợp lý hoặc trừu tượng , và hoài nghi về điều này, cảnh báo cho những rủi ro có thể gây ra để áp dụng nó vào đời sống xã hội và chính trị.

Họ phản đối "kỹ thuật xã hội" , nỗ lực biến đổi xã hội thông qua kiến thức khoa học khoa học hoặc xã hội. Theo quan điểm của chủ nghĩa bảo thủ, ý thức hệ là một sự trừu tượng hóa hoặc đơn giản hóa kinh nghiệm thực tế, gây ra mối đe dọa cho chính trị tốt khi nó rời khỏi kinh nghiệm chính trị và bắt nguồn từ các lĩnh vực khác (như chiến tranh, tôn giáo hoặc quản lý công nghiệp).

Quan điểm của Marxist

Truyền thống Marxist có lý thuyết tư tưởng rộng rãi và đa dạng nhất, dao động giữa việc tiết lộ sự giả hình của chương trình Khai sáng và nắm bắt triệt để các mục tiêu cơ bản của nó.

Quan điểm ban đầu của Marx và Engels Karl Marx và Friedrich Engels xem hệ tư tưởng là một hoạt động "không hiệu quả" hoặc "phi vật chất". Theo quan điểm của họ, sự phân công xã hội của lao động và sự phát triển năng suất lao động tạo thành cơ sở của "nhà nước và kiến trúc thượng tầng khái niệm khác". Những người tham gia vào các hoạt động thượng tầng này dễ bị "ảo tưởng" độc lập với xã hội và hướng dẫn xã hội do "tình trạng sống thực tế, kinh doanh và phân công lao động". Do đó, Marx đặt tên là "ý thức hệ" "chủ nghĩa duy tâm xã hội" trong đó các công nhân thượng tầng dễ bị nó, và bản thân cấu trúc thượng tầng giải thích tính mẫn cảm này. Engels nhấn mạnh hơn nữa trong giai đoạn sau đó rằng ý thức hệ liên quan đến hoạt động của "lấy suy nghĩ là các thực thể độc lập, phát triển độc lập và bị chi phối bởi luật pháp của chính họ." Tuy nhiên, sự phát triển của tư tưởng cuối cùng được xác định bởi "điều kiện sống vật chất" của nhà tư tưởng. Do đó, các nhà tư tưởng thường có "ý thức sai lầm" khi suy nghĩ vì họ gán sự phát triển bên trong của tư tưởng cho sự phản ánh hoặc ảnh hưởng của sự phát triển của cuộc sống vật chất. Những suy nghĩ của Marx và Engels được liên kết chặt chẽ với đề xuất rằng "những suy nghĩ của giai cấp thống trị là những ý tưởng cai trị trong mọi thời đại". Điều này đã sinh ra luận điểm ý tưởng thống trị, lập luận rằng giai cấp thống trị vô thức hoặc vô thức hình thành một tập hợp các niềm tin phản ánh và phục vụ các lợi ích phán quyết và bóc lột của họ, được chấp nhận bởi các tầng lớp cấp dưới, do đó giải thích tình trạng phụ thuộc của họ. Ngoài ra, cuộc thảo luận của Marx về "tôn sùng" trong "Das Kapital" cũng được một số học giả coi là một phần mở rộng của lý thuyết tư tưởng của ông, và hiểu nó là hiện tượng bí ẩn do quan hệ hàng hóa gây ra cho những người tham gia xã hội tư bản.
Sự phát triển của truyền thống Marxist Trong sự phát triển của chủ nghĩa Mác, Lenin coi tư tưởng là một hình thức hiểu biết của mọi người về mâu thuẫn và đấu tranh giai cấp xã hội, đơn giản hóa nó để lựa chọn nhị phân "hoặc tư tưởng tư sản hoặc tư tưởng xã hội chủ nghĩa." Bất kỳ hệ tư tưởng nào đi chệch khỏi dòng bên phải, được coi là ý thức sai lầm. Georg Lukács và trường Frankfurt tiếp tục phát triển mối liên hệ giữa "ý thức sai lầm" và lý thuyết phê bình, kết hợp chặt chẽ nó với những lời chỉ trích về sự tha hóa và vật chất hóa. Họ tin rằng ý thức sai lầm không trái với khoa học, mà là một sự phản ánh, quy phạm và lý thuyết phê bình. Antonio Gramsci đã phát triển ý thức hệ thành một lý thuyết về quyền bá chủ văn hóa, nhấn mạnh rằng hệ tư tưởng là lĩnh vực xung đột chính trị, và các đảng chính trị đạt được sự lãnh đạo và bá quyền đối với xã hội bằng cách kết hợp lý thuyết Marxist với ý thức phổ biến và các yếu tố văn hóa khác. Louis Althusser dựa trên khái niệm phân tâm học và đề xuất rằng ý thức hệ hình thành chủ đề thông qua "sự xen kẽ". Ông tin rằng hệ tư tưởng không phải là một sản phẩm của cuộc đấu tranh giai cấp và sẽ không bao giờ biến mất, mà là một cấu trúc không thể thiếu trong đời sống xã hội và lịch sử. Do đó, đối với ông, "ý thức hệ" không phải là một thuật ngữ xúc phạm. Ông phản đối hệ tư tưởng đối với khoa học, là cơ sở của sản xuất tri thức trong một lĩnh vực cụ thể, và ý thức hệ được đưa vào thực hành nghi lễ và thể chế.

Chức năng và tác động xã hội của hệ tư tưởng

Là một tập hợp các hệ thống khái niệm, hệ tư tưởng đóng một vai trò không thể thiếu ở cả cấp độ cá nhân và xã hội.

Cung cấp cấu trúc và ý nghĩa

Tư tưởng cung cấp cho mọi người một khuôn khổ để giải thích thế giới, giúp các cá nhân hiểu được vị trí của chính họ trong xã hội, do đó mang lại ý nghĩa và mục đích cho cuộc sống. Ví dụ, những người đồng nhất với hệ tư tưởng nhân quyền có thể tìm thấy ý thức về nhiệm vụ trong việc ủng hộ sự bình đẳng và công lý.

Thúc đẩy sự thống nhất và bản sắc xã hội

Niềm tin và giá trị phổ biến có thể hợp nhất trái tim của mọi người, hình thành bản sắc tập thể và thúc đẩy sự thống nhất của các nhóm xã hội. Các phong trào chính trị, các nhóm tôn giáo và các tổ chức văn hóa thường phát triển xung quanh ý thức hệ chung, chẳng hạn như Phong trào Dân quyền Hoa Kỳ hợp nhất các nhóm khác nhau thông qua các hệ tư tưởng chung về công lý và phẩm giá con người.

Duy trì hoặc thay đổi hiện trạng của xã hội

Tư tưởng có thể được sử dụng để thúc đẩy sự thống nhất xã hội hoặc duy trì sự bất bình đẳng xã hội . Các hệ tư tưởng thống trị có xu hướng hợp lý hóa các cấu trúc xã hội hiện có và quan hệ quyền lực để làm cho chúng xuất hiện trung tính hoặc tự nhiên. Đồng thời, hệ tư tưởng cũng là một lực lượng mạnh mẽ để huy động mọi người để thúc đẩy thay đổi xã hội hoặc duy trì hiện trạng .

Định hình hệ thống chính trị và kinh tế

Tư tưởng chính trị là một hướng dẫn cho các phong trào chính trị, các đảng và hành động của chính phủ. Nó quan tâm đến cách thức được phân bổ sức mạnh và sức mạnh mục đích nào nên được sử dụng cho. Ví dụ, dân chủ, như một hệ tư tưởng, ủng hộ việc thực hiện quyền tự chủ của mọi người thông qua các cuộc bầu cử tự do và công bằng. Chủ nghĩa cộng sản ủng hộ xã hội không có giai cấp và chia sẻ tài nguyên và sự giàu có. Tư tưởng kinh tế tập trung vào tổ chức và quy định của hệ thống kinh tế, như chủ nghĩa tư bản thị trường tự do, chủ nghĩa xã hội quốc gia, v.v.

Những lời chỉ trích và thách thức về ý thức hệ

Mặc dù ý thức hệ có nhiều chức năng, nhưng nó thường bị chỉ trích vì những hạn chế vốn có của nó.

Tàng hình và giáo điều

Tư tưởng có thể trở nên quá cứng nhắc và giáo điều , khiến mọi người bỏ qua bằng chứng hoặc quan điểm thay thế khi họ tuân thủ một niềm tin nhất định mà không cần đặt câu hỏi. Thế giới quan "hệ thống đóng" này có thể cản trở việc đánh giá và ra quyết định hợp lý, và thậm chí gây ra xung đột. Sự phản đối cứng nhắc giữa chủ nghĩa tư bản và hệ tư tưởng cộng sản trong Chiến tranh Lạnh đã làm trầm trọng thêm căng thẳng giữa các quốc gia.

Tạo ra sự khác biệt xã hội

Khi các nhóm hệ tư tưởng khác nhau không đạt được sự đồng thuận, nó có thể dẫn đến sự phân cực xã hội và xung đột . Trong các cuộc tranh luận chính trị, sự gắn bó sâu sắc của các cá nhân với niềm tin ý thức hệ của họ thường làm cho sự thỏa hiệp khó khăn để đạt được.

Lỗi hợp lý, đạo đức và nhận thức

Phê bình tư tưởng thường phát triển từ ba khía cạnh, chỉ ra các lỗi mà ý thức hệ có thể dẫn đến:

Tư tưởng bị lỗi về mặt lý trí : đề cập đến một trạng thái hoặc hành động mà một ủy quyền hoặc nhóm có xu hướng hoặc hỗ trợ trái với lợi ích của chính nó do các sự kiện xã hội cụ thể. Ví dụ, một người đi làm có thể hỗ trợ một ứng cử viên thị trưởng cắt tiền cho giao thông công cộng, ngay cả khi nó đi ngược lại lợi ích chính của mình về việc đi lại nhanh chóng, vì nó khẳng định danh tính của anh ta.
Tư tưởng bị lỗi về mặt đạo đức : đề cập đến một tình trạng bất công hoặc hành động trong đó một tác nhân hoặc nhóm được thiên vị hoặc được hỗ trợ bởi các tình huống xã hội. Sự chỉ trích này tập trung vào cách mọi người trở nên vô tình những người phức tạp bất công do cấu trúc xã hội.
Hệ tư tưởng bị lỗi về mặt nhận thức : đề cập đến sự thiên vị của một tác nhân hoặc nhóm để hoặc giữ niềm tin không đúng sự thật hoặc đáng ngờ do địa vị xã hội, nền tảng hoặc lợi ích. Điều này bao gồm:
- Lỗi của phạm vi : nhầm lẫn những điều địa phương hoặc đặc biệt là những thứ phổ quát hoặc chung chung.
- Lỗi của phương thức : Sai lầm của những thứ tình cờ khi cần thiết và ngược lại, ví dụ, coi các thể chế được xây dựng xã hội là tự nhiên, vĩnh cửu hoặc không thể thay đổi (nghĩa là vật chất hóa hoặc nhập tịch ).
- Lỗi của chứng thực phản xạ : Việc duy trì niềm tin phụ thuộc vào một số loại điều kiện nền bắt buộc hoặc lừa đảo, sẽ rung chuyển một khi các điều kiện này được công nhận.

Tư tưởng và 8 giá trị kiểm tra xu hướng chính trị

Hiểu được sự phức tạp của hệ tư tưởng và vai trò của nó trong việc định hình các khái niệm cá nhân và xã hội là rất quan trọng để chúng ta hiểu thế giới và chính chúng ta. Các hệ tư tưởng chính trị khác nhau, như chủ nghĩa tự do, chủ nghĩa bảo thủ, chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản, chủ nghĩa vô chính phủ, chủ nghĩa phát xít, chủ nghĩa môi trường, v.v., tất cả đều thể hiện những cách hiểu khác nhau về cách thức hoạt động xã hội và bản thiết kế khác nhau cho trật tự xã hội lý tưởng.

Chính trong bối cảnh này, các công cụ như thử nghiệm định hướng chính trị 8values đã xuất hiện. Nó có thể giúp các cá nhân định lượng và hình dung xu hướng chính trị của họ trong nhiều chiều như bình đẳng, tự do, tiến bộ và truyền thống . Bằng cách trả lời một loạt các câu hỏi, kết quả kiểm tra phân tích vị trí của bạn trên các kích thước này một cách chi tiết, tiết lộ cách các giá trị và niềm tin cốt lõi của bạn tạo thành một bản đồ tư tưởng độc đáo.

Cho dù kết quả kiểm tra của bạn là chủ nghĩa cộng sản vô chính phủ , chủ nghĩa tư bản nhà nước hay chủ nghĩa tự do xã hội , hiểu các hệ tư tưởng phức tạp này giúp bạn hiểu rõ hơn về bản thân và người khác, xác định những thành kiến tiềm năng và tạo điều kiện cho đối thoại giữa các quan điểm khác nhau. Với sự hiểu biết sâu sắc về tất cả các hệ tư tưởng kết quả , bạn sẽ khám phá ra một phổ chính trị rộng lớn hơn và một hệ thống tư tưởng đa dạng hơn. Ngoài ra, hãy theo dõi blog chính thức của chúng tôi để thảo luận sâu hơn và những hiểu biết mới nhất về các chủ đề chính trị và triết học.

Tư tưởng là một phần không thể thiếu của xã hội loài người. Nó vừa là một công cụ để hiểu thế giới và cũng có thể là nguồn gốc của sự hiểu lầm và xung đột. Thông qua tư duy phê phán liên tục và một thái độ cởi mở đối với các quan điểm đa dạng, chúng ta có thể kiểm soát tốt hơn mô hình tư tưởng phức tạp và cùng hướng tới một tương lai hợp lý và toàn diện hơn.